Czym jest ulga abolicyjna i co oznacza jej zniesienie?

Ostatnia aktualizacja 25 listopada, 2022 o 03:54 pm.

Ulga abolicyjna to bardzo korzystny mechanizm podatkowy, dzięki któremu Polak zarabiający w państwie, w którym płaci niższe podatki niż w Polsce lub korzysta z ulg podatkowych, nie musi dodatkowo płacić podatku w Polsce, nawet jeśli pozostaje polskim rezydentem podatkowym.

Ulga abolicyjna została wprowadzona ustawą z 25 lipca 2008 r. o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium RP, popularnie nazywaną „ustawą abolicyjną”. Stąd też wiele kontrowersji i sprzeciw wzbudza projekt zmian w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, który ma znieść ulgę abolicyjną.

Co to jest abolicja podatkowa?

Obecnie podatnicy, którzy uzyskują przychody z zagranicy mają obowiązek wykazać zagraniczne przychody w Polsce, a zagraniczny podatek w odpowiedni sposób zadeklarować. W zależności od tego z jakiego kraju są dochody i jaką Polska ma podpisaną z tym krajem umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania, przychody zagraniczne mogą być w Polsce opodatkowane albo tzw. proporcjonalnym odliczeniem (niekorzystna metoda) albo metodą zwolnienia z progresją (korzystna). Korzystna metoda obowiązuje obecnie przykładowo osoby posiadające dochody z Wielkiej Brytanii.

Zobacz także: Współpraca Krajowej Administracji Skarbowej z przedsiębiorcami nie wzbudza entuzjazmu polskich przedsiębiorców

W uproszczeniu, przy zwolnieniu z progresją, zagraniczne dochody nie podlegają w Polsce opodatkowaniu w ogóle. Przy metodzie proporcjonalnego odliczenia, zagraniczne dochody należy opodatkować w Polsce (wyliczyć od nich podatek wg. polskiej skali podatkowej i pomniejszyć o ten, który już został zapłacony zagranicą). Aby obie te metody wyrównać dla podatników, wprowadzono właśnie ulgę abolicyjną, która znosi konieczność zapłaty podatku wyliczonego metodą zwolnienia z progresją. Innymi słowy, dzięki abolicji podatkowej, niezależnie od zapisów umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub braku takiej umowy, polscy rezydenci podatkowi nie muszą w Polsce płacić podatku od zagranicznych dochodów.

Abolicja podatkowa a Konwencja MLI

W 2017 r. Polska wraz z wieloma innymi krajami podpisała międzynarodową konwencję OECD (MLI), która zakłada stopniowe zmienianie umów międzynarodowych dotyczących  unikania podwójnego opodatkowania na mniej korzystne tj. wprowadzanie metody proporcjonalnego odliczenia. Dla wielu Polaków, w tym osób z brytyjskiej Polonii,która nie utraciła polskiej rezydencji podatkowej, oznacza to konieczność składania zeznań podatkowych w Polsce i obliczanie podatku wg polskich stawek i wykazywania go, jednak przed samym płaceniem podatku chroni ich ulga abolicyjna. Zniesienie ulgi abolicyjnej, spowodowałoby, że podatek wyliczony w Polsce musiałby również zostać zapłacony.

Kto zapłaci więcej po zniesieniu ulgi abolicyjnej?

Na zniesieniu ulgi abolicyjnej stracą Polacy, którzy pozostają rezydentami Polski, a pracują w krajach o niskich podatkach lub wysokich kwotach wolnych od podatku, które z Polską mają podpisaną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania z zastosowaniem proporcjonalnego odliczenia oraz stopniowo wszyscy Polacy, którzy pracują w krajach będących sygnatariuszami MLI (w tym Wielka Brytania).

Zobacz także: Od 1 listopada zagraniczne firmy muszą posiadać konto w polskim banku

Dotknie to zarówno osoby mieszkające za granicą z polską rezydencją podatkową, jak i osoby mieszkające w Polsce i pracujące czasowo za granicą lub dla zagranicznych pracodawców np.marynarze, kierowcy.

Co zniesienie ulgi oznaczałoby dla dyrektorów spółek LTD w Wielkiej Brytanii?

Dyrektorzy lub udziałowcy spółek, którzy z racji pełnienia funkcji w zarządzie spółek otrzymują wynagrodzenie w Wielkiej Brytanii mogą rozliczać podatek na terenie Wielkiej Brytanii, co gwarantują zapisy umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Od przyszłego roku w świetle konwencji MLI będą musieli zadeklarować podatek w Polsce, ale dzięki uldze abolicyjnej nie będą musieli zapłacić. Zlikwidowanie ulgi spowodowałoby konieczność płacenia podatku w Polsce.

Czy likwidacja ulgi abolicyjnej działa wstecz?

Nawet jeśli ulga abolicyjna zostanie zlikwidowana obejmie dopiero kolejny rok podatkowy. Prawo nie zadziała wstecz.

Czy ulga zostanie zniesiona?

Zniesienie ulgi abolicyjnej zdaniem ekspertów jest dyskryminacją podatników zarabiających w różnych krajach Unii Europejskiej, co nie powinno mieć miejsca i łamie prawa Europejskiej Karty Praw Człowieka oraz samego traktatu UE. W zależności od tego czy umowa z danym krajem jest korzystna czy nie, podatnik albo nie będzie płacił wcale podatku, albo będzie musiał go zapłacić ze względu na brak ulgi, która znosiła te niekorzystne różnice i wprowadzała równe zasady.

Pomysł zniesienia ulgi abolicyjnej pojawił się na razie tylko w założeniach projektu i już wzbudził sprzeciw wielu środowisk.