Jak rozliczać transakcje na rynku kryptowalut i czy da się uniknąć podatku od zysku?

Jak wynika z raportu „Polak Inwestor 2022” aż 39% polskich inwestorów posiada w swoich portfelach inwestycyjnych kryptowaluty, a 25% zamierza je dodać. Jeśli Ty także rozważasz inwestycje w krypto, lub już obracasz wirtualną walutą, dowiedz się, jakie są zasady opodatkowania takich transakcji.

Jak wskazują dane z raportu „Polak Inwestor 2022”, 39% Polaków inwestuje, aby zachować spokój o finanse na niedaleką przyszłość. Taki sam odsetek chce ochronić swoje środki przed inflacją. Kolejne miejsca wśród najpopularniejszych inwestycyjnych motywatorów zajęły dywersyfikacja źródeł przychodu (36%) i spokój o finanse na emeryturę (35%).

Popularność kryptowalut

Choć w ciągu ostatnich miesięcy rynek kryptowalut osiągał spore spadki, wiele osób mocno wierzy, że Bitcoina i inne cyfrowe coiny czeka świetlana przyszłość. Aż 39% inwestorów, zapytanych o rodzaj posiadanych w portfelu aktywów wskazało na kryptowaluty. Wirtualna waluta wygrała więc z obligacjami skarbowymi (32%), jednostkami funduszy (32%), edukacją własną (31%) i Indywidualnymi Kontami Emerytalnymi (31%). Jeśli planujesz ulokować swój kapitał w popularnych krypto lub już obracasz wirtualną walutą, dowiedz się, jakie są zasady opodatkowania takich transakcji.

Opodatkowanie transakcji kryptowalutowych

Od 2019 roku rozliczenie zysków z Bitcoina, Ethereum i innych kryptowalut odbywa się na innych zasadach niż w latach wcześniejszych. Zyski z odpłatnego zbycia walut wirtualnych rozlicza się bowiem jako dochody z kapitałów pieniężnych. Należy więc uwzględnić je rocznym zeznaniu podatkowym PIT. Stawka opodatkowania dochodu (przychodu pomniejszonego o koszty), podobnie jak w przypadku zysków lokat, akcji czy innych papierów wartościowych wynosi 19% – bez prawa do dokonywania odliczeń i korzystania z ulg.

Rozliczanie kryptowalut – PIT-38

Przychody i koszty poniesione z tytułu transakcji kryptowalutami należy rozliczyć nie po każdej transakcji, lecz raz w roku – w deklaracji podatkowej na formularzu PIT-38 w sekcji E. DOCHÓD / KOSZTY – ART. 30B UST. 1A USTAWY.

Wypełniając formularz:

• w polu 34 wpisz sumę przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uzyskanych w roku kalendarzowym, którego dotyczy rozliczenie;
• w polu 35 wpisz sumę kosztów, jakie poniosłeś w związku z zakupem i zbyciem kryptowalut w roku kalendarzowym, którego dotyczy rozliczenie;
• w polu 36 wskaż kwotę z poz. 38 zeznania PIT-38 złożonego za poprzedni rok kalendarzowy – koszty uzyskania przychodów, o których mowa w art. 22 ust. 14 ustawy poniesione w latach ubiegłych, których nie odliczyłeś od przychodów uzyskanych przed 1 stycznia 2021 r.;
• w polu 37 wpisz dochód, w przypadku, gdy wystąpi nadwyżka przychodu uzyskanego w roku podatkowym nad kosztami uzyskania przychodów poniesionych w roku podatkowym oraz poniesionych w latach ubiegłych, które nie zostały odliczone przed 1 stycznia 2021 r.;
• w polu 38 wpisz kwotę kosztów uzyskania przychodów, które nie zostały potrącone od przychodów uzyskanych w roku kalendarzowym, którego dotyczy rozliczenie. r. Kwotę tę wpiszesz w zeznaniu podatkowym PIT-38 składanym za kolejny rok podatkowy.

Więcej o przychodach i kosztach w transakcjach krypto walutowych przeczytasz w kolejnych akapitach.

Roczne zeznanie PIT musisz złożyć nie tylko w sytuacji, kiedy osiągnąłeś zysk ze sprzedaży kryptowanuty, ale także wtedy, kiedy nie osiągnąłeś przychodu lub kiedy poniosłeś wydatki na zakup wirtualnej waluty w kwocie przewyższającej przychód. Nadwyżka kosztów powiększy koszty z tytułu zbycia krypto w kolejnym roku podatkowym. Wypełniając deklarację, pamiętaj o tym, że przychodów z kryptowalut i kosztów ich nabycia nie możesz sumować z przychodami i kosztami dotyczącymi innych kapitałów pieniężnych, np. akcji czy obligacji. Sumę podatku wynikającą z deklaracji możesz jednak uiścić jednym przelewem.

Ważne: jeśli prowadzisz działalność gospodarczą i realizujesz transakcje na rynku kryptowalut, nie możesz rozliczyć należnego z tytułu zysku podatku w ramach działalności. Zyski z działalności powinieneś rozliczyć według określonej stawki opodatkowania, a te uzyskiwane z kryptowalut – poprzez deklarację PIT-38.

Jak definiować wysokość przychodu z kryptowalut?

Przychód z kryptowalut może przyjmować formę:

• środków pieniężnych (po przeliczeniu na złotówki po średnim kursie NBP z dnia roboczego poprzedzającego datę uzyskania przychodu) uzyskanych z tytułu sprzedaży kryptowanuty na giełdzie, w kantorze lub na wolnym rynku;
• wartości świadczenia, towaru lub prawa majątkowego, jakie w zamian za kryptowanuty otrzymasz w wymianie barterowej.

Ważne: sytuacja dokonania wymiany pomiędzy różnymi wirtualnymi walutami, w kontekście podatku dochodowego pozostaje neutralna.

Jak definiować koszty kryptowalut?

Przychód obniżają wydatki bezpośrednie związane z nabyciem wirtualnej waluty:

• koszty nabycia kryptowalut na giełdzie, w kantorze lub na wolnym rynku;
• koszty związane ze zbyciem kryptowalut, np. prowizja pobierana przez giełdę czy brokera.

Pamiętaj, że abyś mógł odliczyć wydatki z tytułu nabycia lub zbycia kryptowalut, powinny być one udokumentowane.

Jeśli zajmujesz się miningiem, czyli wykopywaniem wirtualnej waluty, jako kosztów uzyskania przychodu nie uznasz wydatków poniesionych na:

• kupno niezbędnego do kopania sprzętu;
• energię elektryczną, którą zasili „koparki”;
• kupno abonamentów na giełdzie walut,
• kupno programów do obsługi koparki.

Czy da się uniknąć podatku od zysku z kryptowalut?

Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, sytuacja dokonania wymiany pomiędzy różnymi wirtualnymi walutami, w kontekście podatku dochodowego pozostaje neutralna. Transakcje sprowadzające się do wymiany jednej kryptowanuty na inną nie rodzą więc obowiązku podatkowego. Wielu inwestorów, którzy chcą wycofać środki z określonych kryptowalut, kieruje je w stronę stablecoinów – wirtualnych walut, których wartość jest odporna na wahania kursowe i trwale powiązania z wartością tradycyjnych walut lub kruszców. Jeśli wymienisz kryptowalutę na stablecoina, nie wycofasz środków z giełdy (więc nie będziesz podlegał obowiązkowi podatkowemu). Zamienisz jednak zainwestowaną w krypto kwotę na stabilne wirtualne monety, które pozwolą uniknąć ryzyka ewentualnych wahań kursowych, a co za tym idzie – także strat.

Nie ulega wątpliwości, że polski system podatkowy nie ułatwia życia inwestorom realizującym transakcje kryptowalutami, a wysokie obciążenia podatkowe nie zachęcą do inwestowania w Polsce. Czy w przyszłości życie traderów będzie łatwiejsze? Choć rządzący deklarują ogromną otwartość na innowacje i wdrażanie nowoczesnych cyfrowych rozwiązań, w ciągu kolejnych lat szanse na pozytywne zmiany są minimalne.