Rząd publikuje projekt zmian do ustawy Prawo o podatku dochodowym od osób prawnych, który przewiduje objęcie spółek osobowych, w tym spółki komandytowej i niektórych spółek jawnych podatkiem CIT.
To kolejna nowelizacja, której celem jest opodatkowanie przychodów spółek osobowych. Podobny krok planowano w 2014 roku, wtedy to zmiany ograniczono do nałożenia podatku dochodowego od osób prawnych jedynie na spółki komandytowo-akcyjne.
Planowana nowelizacja, która ma wejść w życie 1 stycznia 2021 roku ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Tym razem rząd koncentruje swoje wysiłki na podmiotach, które mogą być wykorzystywane w schematach agresywnej optymalizacji podatkowej w Polsce. Mówi się, że spółki osobowe, takie jak spółki komandytowe i niektóre spółki jawne przy obecnym stanie prawnym mogą być elementem mechanizmu optymalizacji podatkowej, która polega na minimalizowaniu należności z tytułu podatku dochodowego.
Zobacz także: Czym jest ulga abolicyjna i co oznacza jej zniesienie?
Próbę zmiany takiego stanu rzeczy podjęto już w 2014 roku, jednak po konsultacjach uznano wtedy, że zagrożenie wykorzystania spółki komandytowej do agresywnej optymalizacji jest minimalne. Wówczas podatek CIT nałożono jedynie na spółki komandytowo-akcyjne. Podwójne opodatkowanie spółek komandytowo-akcyjnych, spowodowało wzrost zainteresowania spółkami komandytowymi. Ilość podmiotów funkcjonujących w tej formie wzrosła od tego czasu prawie czterokrotnie.
Co to jest spółka komandytowa?
Zgodnie z definicją zawartą w art. 102 Kodeksu Spółek Handlowych, spółka komandytowa to spółka osobowa, która ma na celu prowadzenie działalności pod własną firmą. Za zobowiązania wobec wierzycieli spółki komandytowej:
- co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczeń (w takim przypadku mowa o komplementariuszu) oraz
- w przypadku przynajmniej jednego wspólnika odpowiedzialność jest ograniczona (mowa o komandytariuszu).
Warto wiedzieć, że spółka komandytowa jest jednostką organizacyjną, która nie posiada osobowości prawnej, ale Kodeks Spółek Handlowych nadaje jej zdolność do czynności prawnych (podmiotowość prawną).
Wspólnikami mogą być osoby prawne i fizyczne oraz inne osobowe spółki prawa handlowego. Przy czym komplementariuszem, czyli wspólnikiem, który odpowiada za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem bez ograniczeń, może zostać:
- osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych,
- osoba prawna, także spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółka akcyjna,
- osobowa spółka prawa handlowego, w tym inna spółka komandytowa,
Komplementariuszem nie może zostać spółka cywilna, ponieważ nie ma zdolności do czynności prawnych. Natomiast komandytariuszem (wspólnikiem, który odpowiada jedynie do wysokości sumy komandytowej) może zostać:
- osoba fizyczna, także nieposiadająca pełnej zdolności do czynności prawnych,
- osoba prawna,
- osobowa spółka prawa handlowego w tym inna spółka komandytowa.
Opodatkowanie spółek komandytowych
Przy dzisiejszym stanie prawnym spółki osobowe z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej nie są opodatkowane podatkiem dochodowym. Obowiązek odprowadzania podatku dochodowego CIT od przychodów spółki komandytowo-akcyjnej wprowadzono w 2014 roku. Obecnie rząd planuje rozszerzyć zasięg podmiotowy podatku dochodowego od osób prawnych także na spółki komandytowe. W praktyce oznacza to podwójne opodatkowanie dochodu uzyskanego w spółce komandytowej, tak jak ma to miejsce np. w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością, w których dochód jest opodatkowany najpierw na poziomie spółki, a potem drugi raz już jako dochód wspólnika.
Zobacz także: Współpraca Krajowej Administracji Skarbowej z przedsiębiorcami nie wzbudza entuzjazmu polskich przedsiębiorców
Obecnie płatnikami podatku dochodowego w spółkach komandytowych są wspólnicy. Zasady opodatkowania dochodu wspólników regulują odpowiednie przepisy. W przypadku osób fizycznych są to:
- Ustawa o podatku dochodowym osób fizycznych i
- Ustawa o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.
Natomiast w przypadku osób prawnych, w tym spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych:
- Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych.
W praktyce przychody z udziału w dochodzie przypadające na każdego wspólnika spółki komandytowej określa się proporcjonalnie do prawa danego wspólnika do udziału w zysku, co wynika z umowy spółki. Dochód z udziałów w spółce wylicza się na poziomie wspólnika i na podstawie tych wartości deklaruje się wartość zaliczek na podatek dochodowy.
Co się zmieni w opodatkowaniu spółek komandytowych w 2021?
Planowana nowelizacja przewiduje dodatkowe opodatkowanie dochodów spółek komandytowych na poziomie spółki. Oznacza to, że spółki komandytowe staną się płatnikami podatku dochodowego od osób prawnych i będą zobowiązane do składania miesięcznych i rocznych deklaracji podatkowych CIT oraz do odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy. Rozszerzony obowiązek podatkowy spowoduje wzrost efektywnej stopy opodatkowania z punktu widzenia wspólnika do poziomu blisko 35%. Dzisiaj opodatkowanie wspólnika oscyluje w okolicy 19%.
Podobnie jak w przypadku spółek komandytowo-akcyjnych przewiduje się możliwość obniżenia obciążeń podatkowych wspólników aktywnych, czyli komplementariuszy, którzy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swym majątkiem. Warto zauważyć, że w przypadku dzisiejszych spółek komandytowych, komandytariuszami są zazwyczaj osoby fizyczne – właściciele spółek, którzy mają udział w zdecydowanie większej części zysku wypracowanego przez firmę. Nowelizacja ma na celu realne opodatkowanie tej części dochodu, która przypada właśnie na inwestorów/wspólników pasywnych. Komplementariusze będą mieli możliwość odliczenia od podatku dochodowego zaliczek na podatek CIT odprowadzonych przez spółkę o wartości przypadającej proporcjonalnie na ich prawo do udziału w zyskach. Dzięki temu efektywne opodatkowanie komplementariusza będzie nadal oscylować w okolicy poziomu 19%.
Zmiany mają zostać wdrożone na początku 2021 i będą elementem pakietu przepisów, który ma jednocześnie zwiększyć wpływy do budżetu i zachęcić spółki do reinwestowania przychodów. Szacuje się, że nowelizacja przepisów podatkowych dotyczących Osobowych Spółek Kodeksu Handlowego przyniesie blisko 2 mld PLN w pierwszym roku.