Najpowszechniejsza definicja raju podatkowego mówi, że jest to kraj, który wprowadza na swoim terytorium wyjątkowo łagodne przepisy podatkowe, obowiązujące zagranicznych przedsiębiorców. Jest ona jednak bardzo ogólna, a w dodatku koncentruje się wyłącznie na jednym aspekcie ich funkcjonowania. Każdy z rajów tworzy bowiem własne prawodawstwo wyróżniające go na tle innych.
Spotkać można zarówno takie, które zwalniają z podatku od dochodów uzyskiwanych poza ich granicami, jak i te, które nie przewidują ich wówczas, gdy zysk uzyskano właśnie na ich terenie. Czasem „rajskość” przejawia się możliwością stosowania różnego rodzaju ulg i preferencji podatkowych, tworzenia charakterystycznych struktur biznesowych, wysokim stopniem poufności, a niekiedy dotyczy tylko konkretnego rodzaju działalności gospodarczej.
W jakim raju podatkowym założyć firmę?
Planując przeniesienie lub założenie firmy w raju podatkowym, trzeba zdawać sobie sprawę ze wszystkich tych czynników. W przeciwnym razie można, jak mówi przysłowie, „trafić kulą w płot” i założyć pewien rodzaj spółki zajmujący się określoną działalnością, który nijak nie będzie jednak pasował do warunków wybranej jurysdykcji. Skutkować może to wyższymi obciążeniami podatkowymi i większymi trudnościami o charakterze formalno – prawnym, niż gdyby zarejestrowało się firmę w miejscu zamieszkania.
Rodzaje rajów podatkowych
Poniżej przedstawiamy najważniejsze kategorie rajów podatkowych i kryteria według których są one rozróżniane.
Jednym z czynników jest spektrum oferowanych korzyści finansowych. Zgodnie z nimi, możemy mieć do czynienia z rajami o charakterze ogólnym i specjalistycznym.
Raje ogólne to najczęściej niewielkie państewka o znacznie ograniczonych możliwościach pozyskiwania środków budżetowych, gdzie główne źródło dochodu stanowią zagraniczne przedsiębiorstwa uiszczające na ich terenie opłaty administracyjne. Dokładają one wszelkich możliwych starań, by przyciągnąć inwestorów z całego świata, tworząc dla nich atrakcyjne rozwiązania o charakterze podatkowym, sądowym oraz prawnym.
Raje specjalistyczne są natomiast państwami o stabilnej kondycji ekonomicznej, dysponującymi zróżnicowanymi źródłami dochodów budżetowych. W takich warunkach nie istnieje konieczność pozyskiwania jak największej liczby zagranicznych inwestorów za wszelką cenę. Przywileje podatkowe skierowane są tu raczej do konkretnych rodzajów działalności, użytecznych z punktu widzenia miejscowej gospodarki.
Zobacz także: Rajska alternatywa dla Brexitu
Kolejne kryterium, to wysokość form opodatkowania oraz pomiotów, których dotyczą przywileje podatkowe. W tym przypadku mamy do czynienia aż z pięcioma rodzajami rajów.
-
Kraje o minimalnych lub żadnych obciążeniach podatkowych dla zagranicznych inwestorów. Tego typu raje cechuje dodatkowo elastyczne prawo i łatwość prowadzenia firmy. Przykłady: Vanuatu, Kajmany.
-
Kraje opodatkowujące dochód uzyskiwany jedynie na ich terytorium. Wszelkie zyski osiągane poza ichniejszymi granicami są zwolnione z opodatkowania (np. Hongkong).
-
Jurysdykcje, w których podatki obowiązują, ale są one niskie z mocy miejscowych przepisów prawa lub zawieranych przez nie umów międzynarodowych. Do krajów tego typu zaliczyć można między innymi Antyle Holenderskie oraz Wyspę Man.
-
Państwa, które co prawda oferują przywileje podatkowe, ale tylko wobec określonego rodzaju spółek. Należą do nich takie lokalizacje, jak Gibraltar lub Anguilla.
-
Kraje oferujące ulgi podatkowe tylko określonym strukturom biznesowym. Najczęściej składać muszą się one z co najmniej dwóch elementów. (Są to państwa respektujące tzw. przywilej holdingowy, np. Singapur).
Warto zauważyć, że do ogólnej definicji rajów podatkowych najbardziej zbliżone są kraje kategorii pierwszej i drugiej.
Inne typy rajów podatkowych
Raje podatkowe można sklasyfikować według jeszcze jednego kryterium, jakim jest; rezydencja podatkowa podmiotów gospodarczych i miejsca osiągania przez nie dochodu. Poniższe zestawienie obejmuje aż sześć kategorii jurysdykcji:
Typ pierwszy – państwa, których rezydenci nie są obłożeni żadnym rodzajem podatku. Te warunki spełniają takie lokalizacje, jak chociażby Bahamy czy Andora.
Typ drugi – kraje nakładające podatek na dochód uzyskany na ich terytorium, ale nie pobierające go od zysków osiąganych poza granicami. Przykładami są m.in. Hongkong i Kostaryka. Do tej kategorii zalicza się największa liczba rajów.
Typ trzeci – dokładne przeciwieństwo typu drugiego. Opodatkowany jest tu dochód zagraniczny, podczas gdy lokalne zyski mu nie podlegają. Przykład – Księstwo Monako.
Typ czwarty – rezydenci tych jurysdykcji muszą co prawda płacić podatki od zysków osiąganych za granicą, ale są one bardzo niskie, wręcz symboliczne, często nie przekraczające stawki…1%! Należą do nich m.in. Wyspy Guernsey, Jersey i Sark.
Typ piąty – np. Urugwaj, to ciekawy przykład raju podatkowego, ponieważ jego prawo nakłada podatki tylko na zgromadzone bogactwa, a nie bieżący dochód.
Typ szósty – lokalizacje stosujące kombinacje przepisów korzystnych dla poszczególnych rodzajów działalności. Trudno tu podać konkretny przykład, jako, że tego typu operacje przeprowadzane są niejednokrotnie przy użyciu różnych jurysdykcji. Taka działalność może mieć miejsce m.in. na pograniczu hiszpańsko – gibraltarskim.
Pozostałe informacje o rajach podatkowych
Następna kategoria rajów podatkowych, to te dla osób fizycznych. Podatnicy mogą w nich w ogóle nie podlegać opodatkowaniu lub korzystać z licznych ulg i preferencji dotyczących wskazanych przez ustawodawcę sposobów uzyskiwania dochodu. Takimi rajami są np. Bahamy, Polinezja Francuska, Bermudy.
Finalnie, raje podatkowe podzielić można również pod kątem kryterium geograficznego, rozróżniającego je ze względu na położenie. Możemy mieć tu więc do czynienia z krajami europejskimi, azjatyckimi, amerykańskimi itd. Państwa takie stawały się miejscem rejestracji spółek dokonywanej najczęściej przez ich sąsiadów. Współcześnie, podział taki ma jednak charakter wyłącznie symboliczny, jako że rozwój środków masowej komunikacji, na czele z Internetem, zlikwidował niedogodności związane z odległościami między państwami, dzięki czemu otwarcie spółki w kraju odległym o 100 lub 10 000 kilometrów wiąże się dokładnie z takim samym stopniem trudności.
Znajomość poszczególnych kategorii rajów podatkowych to dopiero pierwsza część koniecznej do zdobycia przez ewentualnych przedsiębiorców międzynarodowych wiedzy. Kolejny etap stanowić powinno zapoznanie się ze szczegółowymi przepisami konkretnych jurysdykcji, decyzja o zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, dopasowanie do niej struktury biznesowej, a dopiero na końcu wybór odpowiedniej lokalizacji.
Ponieważ jest to proces skomplikowany, w trakcie którego popełnienie błędu może mieć poważne konsekwencje prawno – skarbowe, zawsze dobrze jest skonsultować się z fachowymi doradcami.