Obowiązek corocznego składania deklaracji podatkowej spoczywa na każdym podatniku, który osiągnął dochód nie tylko w Polsce ale i poza jej granicami bądź otrzymał wynagrodzenie z zagranicznej firmy bez zmiany miejsca swojego zamieszkania. Niezależnie z jakiego pochodziły źródła czy miejsca ich pozyskania.
Przed rozpoczęciem wypełniania deklaracji PIT należy sprawdzić jakie zasady opodatkowania dotyczą państwa z którego uzyskany został dochód oraz jakie zasady obowiązują osobę rozliczającą się. Przy rozliczaniu dochodu osiągniętego poza polską granicą w pierwszej kolejności należy prawidłowo ustalić miejsce rezydencji podatkowej.
Ustalenie rezydencji podatkowej płatnika
Procedura nadawania rezydencji na podstawie artykułu 4, ust.2, konwencji między Polską a Wielką Brytanią wyszczególnia cztery jej możliwości spełnienia. Pierwszy sposób to potwierdzenie stałego miejsca zamieszkania na terytorium Polski bądź Wielkiej Brytanii, w przypadku braku możności określenia tylko jednego państwa to za kraj właściwy określa się ten, w którym podatnik posiada ośrodek interesów życiowych. Jeżeli nie można ustalić ścisłego powiązania osobistego i gospodarczego danej osoby to wówczas przyjmuje się za miejsce zamieszkania kraj którego jest obywatelem. Zaś w przypadku podwójnego obywatelstwa rozstrzygnięciem jest wzajemne porozumienie obu państw.
Czasem zdarza się, że urzędnik poprosi o okazanie certyfikatu rezydencji dlatego warto go posiadać w swojej dokumentacji. Niniejszy certyfikat wydaje się osobie fizycznej jako potwierdzenie jej rezydencji podatkowej. Jest to dokument wydawany przez zagraniczną administrację podatkową. Wskazuje on posiadanie miejsca zamieszkania dla celów podatkowych na terenie danego kraju. W 99% przypadków jest to tożsame z podleganiem tej osoby nieograniczonemu obowiązku podatkowemu w aktualnym miejscu zamieszkania. Oczywiście istnieją możliwości aby nawet z polską rezydencją podatkową płacić podatki wyłącznie za granicą.
Zobacz także: Sposób rozliczania dochodów z zagranicy w Polsce, część 2.
Definicja rezydencji ma swoją podstawę prawną w międzynarodowym prawie podatkowym i jest przedstawiona w Umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania od dochodu i majątku. Jednocześnie nie jest określony sztywny szablon certyfikatu tylko kilka niezbędnych warunków, które musi spełniać.
Niejednokrotnie zdarza się sytuacja, w której podatnik ma rezydencję w dwóch państwach jednocześnie np. mieszka na stałe w Wielkiej Brytanii a przez okres 183 dni przebywał w Polsce. Wówczas pojawia się konflikt rezydencji, rozwiązuje się go poprzez zwrócenie się do tekstu w/w umowy zawartej między Polską a Wielką Brytanią w Londynie w 2006 roku. Niniejsza umowa zawiera rozbudowane kryteria tie-breaker rules, które ostatecznie wskazują na właściwą rezydencję danego podatnika.
Rozliczanie zagranicznego wynagrodzenia
Powszechnym zjawiskiem jest już fakt posiadania innego miejsca zamieszkania i miejsca pracy. Gdzie zatem należy zapłacić podatek dochodowy? W Polsce czy poza jej granicami? Najwięcej wątpliwości budzą niżej wymienione rodzaje dochodów:
- umowa wynikająca ze stosunku pracy – bez względu na sposób czy formę zawarcia umowy z zagranicznym kontrahentem otrzymane wynagrodzenie należy opodatkować w państwie jej sprawowania bądź w Polsce jeżeli funkcje rodzinne są sprawowane jej terenie – chyba, że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi inaczej,
- praca na stanowisku dyrektora – sprawującego członkostwo w radzie dyrektorów lub w radzie nadzorczej wraz z innymi wpłatami, może nie być wypłacane w państwie zamieszkania tylko w kraju w którym ta spółka ma swoją siedzibę – chyba, że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi inaczej,
- tantiemy, prawa autorskie, należności licencyjne – pojawiające się w jednym państwie i wypłacane osobie uprawnionej mieszkającej poza terenem na którym prawa do użytkowania wszelakich praw autorskich do dzieł literackich, utworów muzycznych czy prac naukowych podlegają opodatkowaniu w rzeczywistym miejscu ich świadczenia. Wyjątek stanowi sytuacja w której osoba uprawniona do należności licencyjnych prowadzi w drugim państwie działalność zarobkową poprzez założenie własnej firmy, która świadczy usługi wchodzące bezpośrednio w skład objęty prawami autorskimi. Wówczas rozliczanie się z zysków ma miejsce w kraju będącym siedzibą firmy – chyba, że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania stanowi inaczej,
- wynajem nieruchomości – jeżeli działalność gospodarcza podatnika polega na wynajmowaniu mieszkań na terenie Unii Europejskiej np. dla klientów biura turystycznego to wtedy mamy do czynienia z nabyciem usługi a nie towaru. Krajem właściwym do rozliczenia się z dochodu jest kraj w którym znajduje się dana nieruchomość.
Zatem nasuwa się klarowny wniosek, że dla spraw o charakterze czysto biznesowym należy wybierać, takie jurysdykcje, które mają jak najlepsze metody rozliczania dochodu z Polską, jak np. Wielka Brytania kiedy nawet będąc polskim rezydentem podatkowym możne nie płacić podatku w Polsce.
W tym miejscu kończy się pierwsza część artykułu. Część druga zawierać będzie informacje o zasadach zapłaty podatku w Polsce oraz formy rozliczeń z zagranicznych dochodów.