Spółki CFC: zagraniczne spółki kontrolowane

Ostatnia aktualizacja 25 listopada, 2022 o 03:34 pm.

Termin zagraniczne spółki kontrolowane (ang. Controlled Foreign Company, w skrócie CFC) w polskim prawie pojawił się stosunkowo niedawno. Dotyczy on firm, które mają miejsce siedziby lub zarządu w innym kraju niż ten, w którym zamieszkuje osoba fizyczna lub prawna sprawująca nad tym podmiotem kontrolę i co do których może być konieczność płacenia podatku od dochodów nie tylko w kraju posiadania siedziby, lecz w kraju zamieszkania osoby sprawującej kontrolę. Dla uproszczenia CFC rozpatrzymy na przykładzie polskiego rezydenta posiadającego udziały lub kontrolę w zagranicznej firmie. 

Czym jest CFC?

Dla polskiego rezydenta, spółką CFC może być podmiot zagraniczny, zarejestrowany w innym kraju, nieposiadający siedziby, zarządu ani rejestracji na terytorium Polski, nad którym polski podatnik sprawuje kontrolę. Kontrola może być sprawowana w sposób faktyczny (zarządzanie firmą) lub poprzez powiązania kapitałowe. Nazwa spółka CFC może mylnie sugerować, że do podmiotów CFC zaliczają się jedynie spółki, ale określenie to może obejmować także być osoby prawne, fundacje czy trusty. Od 2019 polską definicją CFC jest wyrażenie zagraniczne jednostki kontrolowane.

Czy każda firma zagraniczna będzie CFC?

Tylko ściśle określone podmioty zagraniczne zarządzane przez polskiego rezydenta lub w których polski rezydent posiada udziały, spełniają definicję CFC. W uproszczeniu termin CFC dotyczy bezwzględnie podmiotów zagranicznych z miejscem siedziby lub zarządu w raju podatkowym.

Zobacz także: Podatki na Cyprze

Dotyczy też niektórych podmiotów z miejscem siedziby lub zarządu w kraju o niższym poziomie opodatkowania niż w Polsce, gdy spełnione są inne warunki, między osiąganie głównie pasywnych przychodów oraz posiadanie określonej ilości udziałów przez polskiego rezydenta. CFC może również niekiedy być podmiot zagraniczny z siedzibą, zarządem bądź rejestracją na terenie państwa, z którym Polska nie posiada umowy międzynarodowej, stanowiącej podstawę do uzyskania od organów podatkowych tego państwa informacji podatkowych. Tu również istnieje szereg odstępstw. 

Definicja jednostki zagranicznej na potrzeby CFC wg polskich przepisów

W celu prawidłowego stosowania przepisów o CFC, w pierwszej kolejności należy ustalić, czy zagraniczny podmiot zależny spełnia definicję jednostki zagranicznej a na następnie czy spełnia definicję jednostki kontrolowanej. 

Zagraniczna jednostka oznacza osobę prawną, spółkę kapitałową w organizacji, jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej inną niż spółka niemająca osobowości prawnej, spółkę niemającą osobowości prawnej, jeżeli zgodnie z przepisami prawa podatkowego państwa siedziby lub zarządu jest ona traktowana jak osoba prawna i podlega w tym państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania, fundację, trust lub inny podmiot albo stosunek prawny o charakterze powierniczym,  podatkową grupę kapitałową lub spółkę z podatkowej grupy kapitałowej, wydzieloną organizacyjnie lub prawnie część zagranicznej spółki lub innego podmiotu mającego osobowość prawną albo nie mającego osobowości prawnej. 

Zagraniczna jednostka nie posiada siedziby, zarządu ani rejestracji na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i w niej polski rezydent podatkowy, samodzielnie lub wspólnie z podmiotami powiązanymi, posiada, bezpośrednio lub pośrednio, udział w kapitale, prawo głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających lub prawo do uczestnictwa w zysku, w tym ich ekspektatywę, lub w których w przyszłości będzie uprawniony do nabycia takich praw, w tym jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, lub nad którymi podatnik sprawuje kontrolę faktyczną.

Kiedy spółka jest CFC? 

Kolejnym krokiem jest ustalenie, czy zagraniczna jednostka jest jednostką kontrolowaną. Nie każdy podmiot zagraniczny, który jest zarządzany przez polskiego rezydenta lub w którym polski rezydent posiada udziały będzie CFC. Za taką jednostkę zostają uznane: 

Zobacz także: Jak wejść na rynek amerykański? Prawo i podatki dla nowych spółek LCC [e-book]

1) Jednostki mające siedzibę lub zarząd lub zarejestrowane lub położone na terytorium raju podatkowego („Kategoria A”). Do rajów zalicza się kraje i terytoria stosujące szkodliwą konkurencję podatkową, zgodnie z rozporządzeniem ministra finansów z 28 marca 2019 r. w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych. Nie ma znaczenia czas uczestniczenia podatnika w takiej jednostce oraz wartość udziału w niej – zakłada się jakby podatnik uczestniczył w niej przez cały rok podatkowy. 

____________

Lista krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych według polskiego ustawodawcy:

1. Księstwo Andory
2. Anguilla – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
3. Antigua i Barbuda
4. Sint-Maarten, Curaçao – kraje wchodzące w skład Królestwa Niderlandów
5. Królestwo Bahrajnu
6. Brytyjskie Wyspy Dziewicze – Terytorium Zamorskie Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej
7. Wyspy Cooka – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią
8. Wspólnota Dominiki
9. Grenada
10. Sark – Terytorium Zależne Korony Brytyjskiej
11. Hongkong – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej
12. Republika Liberii
13. Makau – Specjalny Region Administracyjny Chińskiej Republiki Ludowej
14. Republika Malediwów
15. Republika Wysp Marshalla
16. Republika Mauritiusu
17.  Księstwo Monako;
18. Republika Nauru
19. Niue – Samorządne Terytorium Stowarzyszone z Nową Zelandią
20. Republika Panamy
21. Niezależne Państwo Samoa
22. Republika Seszeli
23. Saint Lucia
24. Królestwo Tonga
25. Wyspy Dziewicze Stanów Zjednoczonych – Terytorium Nieinkorporowane Stanów Zjednoczonych
26. Republika Vanuatu

_______________

2) Jednostki mające siedzibę lub zarząd lub zarejestrowane lub położone na terytorium państwa, z którym brak jest podstawy do wymiany informacji podatkowych („Kategoria B”)

Do Kategorii B należą jednostki mające siedzibę lub zarząd lub zarejestrowane lub położone na terytorium państwa, z którymi Polska lub UE nie ratyfikowała umowy międzynarodowej, w szczególności umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Tu również nie bierze się pod uwagę wartości udziałów ani czasu uczestniczenia podatnika w takiej jednostce, jednak w przeciwieństwie do jednostek z Kategorii A, dla jednostek z Kategorii B możliwe jest podważenie takiego domniemania poprzez wykazanie przez podatnika, że faktycznie przysługujący mu udział, związany z prawem do uczestnictwa w zysku zagranicznej jednostki kontrolowanej, lub okres jego posiadania jest inny.  Jednostkę Kategorii B można także wyłączyć z reżimu przepisów o CFC, jeżeli podatnik wykaże, że nie jest spełniony co najmniej jeden z warunków określonych poniżej dla jednostek Kategorii C. 

Zobacz także: Podatki w Czechach będą niższe: porównanie podatków w Polsce i w Czechach

3) Jednostki spełniające kryteria kontroli („Kategoria C”). Są to pozostałe jednostki zagraniczne spełniające łącznie trzy poniższe warunki:

•  polski rezydent podatkowy, samodzielnie lub wspólnie z podmiotami powiązanymi, posiada bezpośrednio lub pośrednio ponad 50% udziałów w kapitale lub ponad 50% praw głosu w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających, lub ponad 50% prawa do uczestnictwa w zysku lub sprawuje kontrolę faktyczną nad zagraniczną jednostką (nie jest przy tym istotny czas posiadania takich praw);
• co najmniej 33% przychodów tej jednostki osiągniętych w roku podatkowym pochodzi z dochodów pasywnych (dywidendy, odsetki lub dochody z praw autorskich, ale także dochody pochodzące z transakcji z podmiotami powiązanymi, w przypadku gdy jednostka nie wytwarza w związku z tymi transakcjami wartości dodanej pod względem ekonomicznym lub ta wartość jest znikoma)
• faktycznie zapłacony podatek dochodowy przez tę jednostkę jest niższy niż różnica między podatkiem dochodowym od osób prawnych, który byłby od niej należny, gdyby jednostka ta była polskim rezydentem podatkowym, a podatkiem dochodowym faktycznie przez nią zapłaconym w państwie jej siedziby, zarządu, zarejestrowania lub położenia. Przez podatek faktycznie zapłacony rozumie się podatek niepodlegający zwrotowi lub odliczeniu w jakiejkolwiek formie, w tym na rzecz innego podmiotu.

Dochody pasywne na potrzeby CFC

Określenie CFC używane jest w kontekście przychodów pasywnych generowanych głównie z:

1) z dywidend i innych przychodów z udziału w zyskach osób prawnych,

2) ze zbycia udziałów (akcji),

3) z wierzytelności,

4) z odsetek i pożytków od wszelkiego rodzaju pożyczek,

5) z części odsetkowej raty leasingowej,

6) z poręczeń i gwarancji.

Po co wprowadzono CFC?

Wprowadzenie przepisów ma służyć walce z unikaniem opodatkowania, przez sztuczne przenoszenie dochdów polskich podmiotów w postaci licencji lub dywidend czy też poręczeń do podmiotów zależnych założonych w jurysdykcjach o bardziej korzystnym poziomie opodatkowania niż obowiązujący w Polsce lub do rajów podatkowych. W praktyce zakładano, że przepisy o CFC spowodują, że podatek zapłacony od CFC będzie taki, jak gdyby zagraniczna jednostka była opodatkowana w Polsce. 

Obowiązki CFC w Polsce

CFC musi w Polsce złożyć deklarację CIT-CFC lub PIT-CFC w zależności czy CFC dotyczy osoby fizycznej czy prawnej. CFC ma obowiązek opodatkowania dochodu CFC stawką 19%, bez względu na źródło tego dochodu oraz prowadzenia rejestru swoich spółek CFC, który umożliwia dokładne określenie ilości i lokalizacji poszczególnych CFC.